นางเงือก คืออะไรกันแน่ แล้วมีจริงหรือไม่ นี่คือสิ่งที่หลาย ๆ คนสงสัยมาตลอดหลายร้อยปี

นางเงือก ที่มนุษย์พยายามหาคำตอบ มาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ว่ามีอยู่จริงหรือไม่

นางเงือก ที่หลายคนเคย ได้เห็นกันในภาพยนตร์และนวนิยายหลาย ๆ นางเงือก ภาษาอังกฤษ (Mermaids) ซึ่งเป็นตำนานมาอย่างยาวนาน ซึ่งแท้ที่จริงแล้ว เรื่องราวเกี่ยวกับ สิ่งนี้ตามตำนาน นางเงือกจริง ที่ได้มีการค้นพบว่า นางเงือก นั้นนั่นก็คือ เทพเจ้าใต้ท้องทะเล ของกลุ่มคนบาบิโลเนียหรือที่เรียกกันว่า “เอ็นกิ (Enki)” ที่มีลักษณะเหมือนคนแต่มีหางเหมือนปลา

ไม่เพียงเท่านี้ “พลินีผู้อาวุโส (Pliny the Elder)” ที่เป็นนักสำรวจวิทยาในยุคจักรวรรดิโรมัน ได้มีการลงข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งนี้ จึงทำให้ชาวบ้านมีความเชื่อ ว่าสิ่งเหล่านี้มีอยู่จริง

พลินีผู้อาวุโสมีการออกมาเปิดเผยว่า เขารู้จักนักสำรวจที่พบกับซาก นางเงือก ลอยขึ้นมาอยู่ที่ชายฝั่ง และยังได้ระบุว่าพวกนั้นมีนิสั ที่ค่อนข้างดุร้าย อีกทั้งยังสร้างความเสียหาย ให้กับเรือที่อยู่ในทะเล

ชาวประมงในสมัยโบราณ ลี้ลับลึกลับหลุดโลก จึงมีเรื่องเล่าถึงสิ่งที่พวกเขาได้เจอ กลับมาเล่าให้ชาวบ้านได้ฟังอยู่เสมอ ส่วนใหญ่จะเล่าว่า สิ่งที่พวกเขาได้เจอ คือผู้หญิงผมยาว หน้าตางดงาม มีหางเหมือนปลา ชอบนั่งอยู่ที่โขดหิน และร้องเพลงให้เรือที่สัญจรไปมาฟัง ถ้าเกิดชาวประมง ที่อยู่บนเรือลำไหน ที่หลงในเสียงเพลง ก็จะเกิดความเสียหายทันที

บางเรื่องมีการเล่าต่อ ๆ กันมาว่า พวกเธอพยายามที่จะขึ้นมาบนเรือ และสร้างความวุ่นวาย ให้กับคนที่อยู่ในเรือ ฝั่งยุโรปตะวันออก ก็มีตำนานที่พูดถึงพวกเธอเหล่านี้ว่า คือวิญญาณของหญิงสาว ที่เสียชีวิตลงอย่างน่าสงสาร จึงทำให้วิญญาณของเธอ ยังคงวนเวียนอยู่ที่ทะเล อีกทั้งยังคอยล่อหลอก ผู้ชายบนเรือให้เกิด อุบัติเหตุทางน้ำอยู่เสมอ

นางเงือก จากเรื่องเล่าขาน ที่น่ากลัวเกี่ยวกับ สิ่งเหล่านี้ ส่งผลให้คนเดินเรือ มองหาเส้นทาง ที่จะไม่ต้องเผชิญกับสิ่งนี้ จึงมีการออกแผนที่ ที่ระบุถึงจุดที่มีการพบเห็น

สิ่งนี้ขึ้นมาเมื่อปี ค.ศ.1853 (พ.ศ.2372-2379) ได้มีโรงละครสัตว์เอา “นางเงือกฟิจิ (Fiji Mermaid)” นั่นก็คือซากของเงือก สัตว์ประหลาด ออกมาโชว์ต่อหน้าผู้คน ซึ่งกลายเป็นเรื่องที่ได้รับความสนใจเป็นอย่างมาก เพราะยังถือว่าเป็นเรื่องที่แปลกใหม่ ในยุคสมัยนั้น

แต่แท้จริงแล้ว สิ่งที่ได้นำมาโชว์นั้น ไม่ใช่ของจริงแต่อย่างใด เพียงนำหัวกับตัวของลิง มาผสมผสานกับหางปลา อย่างไรก็ตาม มีผู้คนจำนวนไม่น้อย ก็เชื่อว่านี่คือของจริง ซึ่งสร้างรายได้ให้กับโรงละครสัตว์ได้เป็นอย่างมาก ในเวลาต่อมาราวเกี่ยวกับสิ่งเหล่านี้ ยังเป็นเรื่องเล่าขานอีกทั้งยังอยู่ในสื่อต่าง ๆ มากมาย

เมอร์โฟล์ก หรือเงือก คือสัตว์ทะเลที่มีเรื่องเล่าขานว่า มีลักษณะครึ่งมนุษย์ครึ่งสัตว์ ซึ่งอยู่ในจินตนาการ ของหลายคนมาเป็นเวลานาน สื่อแห่งหนึ่งที่ชื่อ “Arabian Nights” เคยลงข้อมูลไว้ว่า สิ่งเหล่านี้จะมีใบหน้าที่งดงามและผมยาวสลวย แต่มือและเท้าของพวกนี้ ซ่อนอยู่ข้างในและมีหางเหมือนปลา

ซี.เจ.เอส.ทอมป์สัน ที่เคยทำหน้าที่เป็น ภัณฑารักษ์ ณ Royal College of Surgeons of England ได้ตั้งคำถามไว้ในหนังสือของเขา ที่มีชื่อว่า “The Mystery and Lore of Monsters” เกี่ยวกับวัฒนธรรมของ สิ่งมีชีวิตที่เป็น ครึ่งคนและครึ่งปลา ที่มีลักษณะเช่นนี้ มีมาหลายพันปี

อีกทั้งยังมีกลุ่มคนบาบิโลน ในยุคเทพหรือ Oannes เทพเจ้าที่ปกครองปลา ที่มีการอธิบายไว้ว่า มีหัวที่สวมมงกุฎ และไว้หนวดยาว มีลักษณะที่คล้ายผู้ชาย แต่ช่วงเอวลงมา เขาจะมีลักษณะเป็นปลา”

ประวัติศาสตร์ ที่เกี่ยวกับเทพเจ้ากรีก มีตำนานเรื่องราวเทพเจ้าไทรทัน นางเงือกผู้ชาย เงือกที่มีหน้าที่แจ้งข่าวอยู่ใต้ท้องทะเล รวมถึงศาสนาในยุคใหม่ ที่เกิดขึ้นอย่างมากมาย อีกทั้งศาสนาฮินดู และแคนดอมเบิล ซึ่งเป็นความเชื่อในกลุ่มคนอัฟโร – บราซิล ในการบูชาเทพธิดา นางเงือก มาจนถึงปัจจุบัน

สมัยเด็กหลายคน น่าจะเคยได้ดู “The Little Mermaid” ที่เป็นเวอร์ชันการ์ตูน จากดิสนีย์มากที่สุด ถือว่าคือนวนิยายจาก Hans Christian Andersen มีการลงตีพิมพ์ ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2375 ซึ่งเรื่องราวของนวนิยาย และสิ่งเหล่านี้ในเรื่องเล่าบางเรื่องของสกอตแลนด์ และเวลส์ได้เป็นเพื่อน จนถึงกระทั่งแต่งงานกับมนุษย์

Meri Lao ผู้เขียนหนังสือ “Seduction and the Secret Power of Women” ซึ่งเธอได้ตั้งคำถามถึง “ในหมู่เกาะ Shetland มีเงือกที่เป็นผู้หญิง หน้าตางดงาม ได้อาศัยอยู่ใต้ท้องทะเล

ซึ่งนิยายพื้นบ้าน เงือกจะถูกสื่อไปถึง เรื่องของความโชคร้าย และเรื่องลี้ลับ อย่างเช่น หลอกให้ชาวเดินเรือหลงทาง ไปจนถึงขว้างหินใส่เรือ ดังเนื้อหาในภาพยนตร์เรื่อง “Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides” ที่ออกฉายเมื่อปี 2012 ซึ่งเรื่องราวของเงือก ที่น่ากลัวนั้น ดูจะใกล้เคียงกับ สิ่งมีชีวิตในตำนาน มากกว่า Ariel เงือกที่มาจากดิสนีย์

ถึงแม้ว่าจะไม่ได้รับความนิยม ในมุมมองที่เป็นหญิงสาวสวยหรู แต่เงือกก็ได้รับการขนานนามที่น่ากลัว ในเรื่องของการเรียกพายุ เฝ้าดูความเสียหาย ของเรือที่กำลังอับปาง รวมไปถึงชาวประมงที่กำลังจะจมน้ำ

จะมีเงือกประเภทหนึ่ง ที่มีนิสัยค่อนข้างดุร้าย โดยเฉพาะประเภท Blue Men of the Minch ที่มีเรื่องเล่าขานกันว่า อาศัยอยู่ที่ Outer Hebrides ตามชายฝั่งสกอตแลนด์ ซึ่งพวกเขามีลักษณะ ตั้งแต่หัวจนถึงเอว คล้ายกับผู้ชายทั่วไป ยกเว้นมีผิวที่เป็นสีฟ้า และเคราสีเทา เรียกได้ว่าถ้าใครที่ได้เห็นแล้ว ต้องขนลุกกันแน่ ๆ

ในเรื่องเล่าของชาวบ้านเคยพูดกันว่า ก่อนที่จะมีการจู่โจมเรือบลูเมนจะท้าทายคนเดินเรือให้แข่งร้องเพลง หากคนเดินเรือมีน้ำเสียง และไหวพริบที่ดีจะสามารถเอาชนะ Blue Men ซึ่งจะช่วยสมาชิกบนเรือ ให้รอดชีวิตขึ้นฝั่งอย่างปลอดภัย

ในเรื่องเล่าของชาวญี่ปุ่น มีเงือกกลุ่มหนึ่งที่เรียกว่า กัปปะ ที่อาศัยอยู่ในทะเลสาบชายทะเล รวมถึงแม่น้ำในญี่ปุ่น วิญญาณน้ำที่มีรูปร่างเท่าเด็ก ๆ พวกนี้มีรูปลักษณ์เหมือนกับสัตว์ มากกว่ามนุษย์โดยสิ้นเชิง ในบางตำนาน กัปปะ ก็เป็นรูปลักษณ์ที่คล้าย ๆ กับครึ่งกบ ครึ่งมนุษย์เช่นกัน

ซึ่งมีหน้าตาคล้ายซิเมียน อีกทั้งมีกระดองเต่าอยู่ข้างบนหลัง ซึ่งจะเหมือนกับชายที่มีร่างกายเป็นสีน้ำเงิน โดย กัปปะในตำนาน จะมีการสื่อสารกับมนุษย์ อีกทั้งยังท้าทาย ให้มนุษย์ลงแข่งขัน และเมื่อมนุษย์พ่ายแพ้ พวกเขาจะต้องตาย

สุดท้ายแล้ว Mermaids นั้นเกิดขึ้นมาตั้งแต่ในยุคโบราณ แต่ยังอยู่คู่กับผู้คนได้หลากหลายประเภท ซึ่งภาพจินตนาการพวกนี้ เกิดขึ้นให้มนุษย์เห็น อยู่ตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นในภาพยนตร์ , หนังสือ , การ์ตูนดิสนีย์ที่ร้านกาแฟ หรืออาจจะอยู่ท่ามกลางคลื่นใต้ทะเลก็เป็นได้  

เรียบเรียงโดย อลิส